Waarom je voor een tegeltuin moet gaan – en waarom dat geen goed idee is

Je tuin betegelen, het klinkt soms best aantrekkelijk. Weinig onderhoud, een strakke uitstraling. In een kleine tuin kun je de schaarse ruimte bovendien goed gebruiken voor je terras. Maar voordat je jouw tuin omtovert tot een betonnen oase, is het goed om stil te staan bij de voor- en nadelen. In dit artikel geven we een aantal redenen om voor een tegeltuin te kiezen, maar kijken we ook of dat nou wel zo’n goed idee is. 

Argument 1: Een tegeltuin is gemakkelijk in onderhoud

Een van de meest gehoorde argumenten voor het betegelen van de tuin is het gemak van weinig onderhoud. Je hoeft je geen zorgen te maken over het gazon maaien, onkruid wieden, blaadjes harken en struiken snoeien. Dat klinkt verleidelijk voor als je een druk leven, weinig groene vingers aan je twee linkerhanden of gewoon geen zin in tuinonderhoud hebt. Een betegelde tuin is bovendien eenvoudig schoon te houden en het kost weinig tijd en moeite om er netjes uit te zien. 

Maar: hoe onderhoudsvriendelijk is een tegeltuin? 

Een betegelde tuin staat dus bekend als onderhoudsvriendelijk, maar dat valt tegen! Denk bijvoorbeeld aan onkruidgroei tussen de tegels, voegen die aangevuld moeten worden en verzakkingen die van je strakke terras een glooiend landschap maken. Het nadeel van een strak terras is dat alles wat niet strak is meteen opvalt: vuil, stof en aanslag op tegels, of algen en mossen. Wil je dat het terras er strak uit blijft zien, dan moet je de tegels regelmatig schoonmaken en onderhouden. 

Een natuurlijke tuin met planten van hier is dan geen gek alternatief. Omdat de beplanting past bij de bodem en het klimaat, is er minder onderhoud nodig. In een ecologische tuin streef je ook naar een ‘zelfvoorzienend systeem’, waarbij ingrijpen (haast) niet nodig is. Tot slot maken natuurlijke tuinen gebruik van de seizoenen. De blaadjes die vallen in de herfst kun je dus laten liggen, want die composteren en worden voedingsstoffen voor de volgende lente. Bemesten is dan niet nodig, en zo blijkt het onderhoud hartstikke mee te vallen. 

Onderhoudsarm of onderhoudsarmoe?

Is een tegeltuin onderhoudsarm of eigenlijk vooral een voorbeeld van onderhoudsarmoe? Kijk een oordeel zelf op het Instagram-account van onderhoudsarmoe. Ook perfect als je inspiratie zoekt voor een onderhoudsarm(o)e tuin!

Argument 2: ruimte voor tafels, stoelen en vermaak

Een andere reden waarom mensen ervoor kiezen om hun tuin te betegelen, is om ruimte te maken voor barbecues, diners in de buitenlucht en gezellige borrels met vrienden en familie. En een beetje ruimte is ook fijn voor een extra tuinstoel, een grote tafel en een parasolhouder. Ja, een groot terras lijkt de perfecte omgeving om te genieten van buitenactiviteiten.

Maar: is een tegeltuin wel zo vermakelijk?

Heb je weleens op een warme zomerdag op een plein of terras zonder planten gestaan? Dat kan warm worden. Érg warm. Dit fenomeen noem je hittestress of het hitte-eilandeffect. Harde oppervlakken zoals beton en tegels absorberen warmte en stralen deze uit, waardoor de temperatuur in de omgeving stijgt. Dit kan leiden tot onaangename en ongezonde leefomstandigheden, vooral op hete dagen. Een betegelde, hete tuin maakt het ook in huis warmer, omdat de gevels heter worden en de warme lucht uit de tuin je huis in komt. Ter vergelijking: in een groene omgeving kan het op een zomerdag 8 graden koeler zijn! 

Bovendien kan groen ook zorgen voor vermaak: natuurlijke tuinen met gras, planten en bloemen trekken insecten, vogels en andere dieren aan. Door je tuin volledig te betegelen, zorg je ervoor dat al dat natuurleven uit je tuin verdwijnt. Dit is slecht voor de lokale natuur, maar maakt je uitzicht ook veel minder. En het oog wil ook wat, toch?

Argument 3: schone en strakke uitstraling

Een betegelde tuin ziet er vaak schoner en netter uit dan een tuin met veel groen. Geen onkruid en wilde begroeiing, geen chaotische ratjetoe van planten en bloemen door elkaar. Een rustige tuin voor een rustig hoofd. Eerlijk is eerlijk: dat klinkt fijn als je waarde hecht aan een nette en gestructureerde tuin.

Maar: is betegelde schoonheid wel zo fijn?

Smaken verschillen, maar veel mensen houden natuurlijk van een (moderne) strakke vormgeving. Het ziet er rustgevend uit, en dat is fijn in onze drukke wereld. Maar hoewel een betegelde tuin een strakke uitstraling kan hebben, gaat het vaak ten koste van de natuurlijke schoonheid en diversiteit in je tuin. Het gevarieerde groen van planten, bloemen en bomen draagt bij aan de aanblik van een tuin, werkt rustgevend en geeft je tuin karakter. 

Door te kiezen voor betegeling, offer je natuurlijke schoonheid op voor een overzichtelijke, maar vaak steriele uitstraling. Bovendien is het niet zo zwart-wit: ook een natuurlijke tuin met meer groen kan er schoon en strak uitzien. Door strakke vormen te gebruiken in een tuinontwerp en goed na te denken over de beplanting, krijg je een nette, rustige tuin zonder te veel tegels.

Argument 4: lage onderhoudskosten

Een betegelde tuin kan leiden tot minder onderhoudskosten. Zo hoef je geen grasmaaier, hark, snoeischaar, spade, schep of ander tuingereedschap te kopen. Bovendien: als je minder groen in je tuin hebt, hoef je ook minder uit te geven aan beplanting. Geen plant speld tussen te krijgen. 

Maar: komen lage kosten niet met een prijs?

Het groen in je tuin moet inderdaad onderhouden worden (al valt dat bij ecologische tuinen dus wel mee), maar je bespaart daarmee op andere kosten. Zo kun je een gazon of border gebruiken voor de afwatering. Omdat regenwater op harde oppervlakken zoals een terras niet de grond in kan, loop je het risico op wateroverlast en een overbelast riool, zeker bij heftige buien. Je zult dan moeten investeren in dure afwateringsoplossingen, zoals afvoerputten en regenwateropvangsystemen.

Maar er zijn meer kostenposten bij een tegeltuin, die een groene tuin niet heeft. Denk aan maatregelen tegen hitte in de zomer, zoals zonneschermen. Of aan de vervanging of reparatie van tegels (die niet goedkoop zijn). Verder wil je ook (of juist) in een betegelde tuin onkruid tegengaan en het terras regelmatig schoonmaken. En dat kost geld… Kortom, een tegeltuin kan op korte termijn lagere onderhoudskosten hebben, maar op lange termijn kunnen de rekening toch hoger uitvallen. 

Argument 5: geschikt voor mensen met allergieën

Tot slot kan een betegelde tuin aantrekkelijk zijn voor mensen met allergieën, omdat je minder in aanraking komt met pollen en grassen. Dat is uiteraard een belangrijk argument, want je wilt de lekkere lentedagen niet binnen moeten blijven omdat je allergisch bent voor planten in je tuin. 

Maar: kan een allergeenvrije tuin niet groen zijn? 

Hoewel een betegelde tuin allergieën kan verminderen, brengt het andere gezondheidsrisico’s met zich mee. Harde oppervlakken dragen bij aan luchtvervuiling door stof en fijnstof op te stuiven, vooral als het droog en winderig is. Dit kan leiden tot ademhalingsproblemen en andere gezondheidsproblemen, vooral voor mensen met reeds bestaande aandoeningen zoals astma.

Bovendien kan een natuurlijke tuin ook heel goed allergeenvrij zijn. Met een goed  beplantingsplan kun je zorgen voor een prachtige, bloeiende tuin, zonder dat je hier allergisch op reageert. Want zoals de natuur een pijler is van een ecologische tuin, zo is de gebruiker dat ook. Met de juiste keuzes krijg je een plek voor natuur én mens.

Conclusie: een betegelde tuin, moet je dat (willen)?

Hoewel het betegelen van je tuin enkele voordelen lijkt te hebben, zoals gemakkelijk onderhoud en een strakke uitstraling, heeft een tegeltuin ook keerzijden. Het verlies van biodiversiteit, het hitte-eilandeffect, het gebrek aan natuurlijke schoonheid, verhoogde kosten voor afwatering en gezondheidsrisico’s maken het betegelen van je tuin tot een twijfelachtige keuze.